Sarna (capreolus capreolus)

Sarna to jedno z najliczniej występujących zwierząt żyjących na terenie Polski. Zwierzyna zaliczana do płowych, cieszy się również statusem najmniejszego zwierzęcia w tej kategorii o wadze dochodzącej tylko do 25 kilogramów. Liczne występowanie na terytorium Polski, szczególnie na obszarze zachodnich województw, jest spowodowane sprzyjającymi warunkami naturalnymi i odpowiednim klimatem. Można je spotkać również w innych krajach europejskich i azjatyckich. Wyróżnić można następujące gatunki: sarnę europejską, syberyjską i chińską.



Charakterystyka gatunku

Cechą charakterystyczną jest nie tylko zaliczenie saren do najmniejszych przedstawicieli zwierzyny płowej w Polsce, ale także niezwykle proporcjonalna budowa ciała ? trójkątna głowa, chuda szyja i charakterystyczne cewki, które swoją smukłością dały źródło bardzo wielu powiedzeniom dotyczącym ładnych nóg i zgrabnego stylu poruszania się. Ogony sarny i kozła, nazwane kwiatem i kwiatkiem, są bardzo krótkie. Masa przedstawicieli płci męskiej zazwyczaj nie przekracza 25 kilogramów. Jeszcze mniejszą wagą charakteryzują się samice. Jeśli chodzi o futro, to charakteryzuje się ono rudym kolorem w lecie, a ciemnieje w okresie jesienno-zimowym. Młode sarny, czyli koźlęta, dodatkowo posiadają charakterystyczną czarną sierść obok nozdrzy, co ułatwia ich rozpoznanie.


Poroże zrzucane co roku jest charakterystyczne dla kozłów. Parostki tak jak u innych zwierząt podlegają ocenie i jest możliwe odebranie medalu za ich znalezienie. U małego koźlaka już w 5 miesiącu pojawiają się guziki, których pozbywa się na początku roku. Po zrzuceniu parostków, aby odróżnić płeć, najlepiej jest zwracać uwagę na fartuszek i szerokość talerza, który u kozłów jest węższy.

Warto zwrócić uwagę na jeszcze jeden bardzo ważny element, jakim jest doskonały słuch i węch saren. Potrafią one nie tylko usłyszeć z daleka kroki człowieka, ale także wyczuć go już z odległości 400 metrów. Sarny są bardzo płochliwe, doskonale radzą sobie z omijaniem ruchomych przedmiotów. Na najmniejszy niepokojący ruch przeważnie reagują gwałtowną ucieczką.

Gruczoły u saren

Sarna posiada kilka rodzajów gruczołów rozmieszonych na całym ciele: pomiędzy racicami, na zewnątrz stawów skokowych, na czole czy też w okolicach narządów rozrodczych. Niektóre są przydatne w czasie rui, a większość służy do znaczenia terenu i jako ostrzeżenie dla innych osobników tego samego gatunku. Często można zaobserwować kozły, które mocno uderzają racicami, aby zostawić silniejszy zapach i w ten sposób zaznaczyć swój teren.

Rozmnażanie

Koza może zajść w ciążę dopiero po około 12-14 miesiącach od urodzenia. Okres godowy trwa od połowy lipca do połowy sierpnia. Walki samców o kozy są krwawe i często kończą się śmiercią jednego z przeciwników. Ciąża kozy trwa około 9,5 miesiąca. Po porodzie młode jest karmione mlekiem matki, ale już po okresie 7-8 tygodni zaczynają jeść pędy zielonych roślin. Standardem u sarny są 1-2 koźlęta, a w przypadku większej ilości rodzą się one słabsze i często nie przeżywają.


Czas polowania

Od początku maja do końca września można polować na kozły. Natomiast kozy i koźlęta można ustrzelić w okresie jesienno zimowym, bo od października do połowy stycznia. Istnieje wiele metod polowań, ale najbardziej popularną jest pochód ? polega na podejściu do sarny na odległość strzału. Wymaga to jednak nie lada kondycji fizycznej i doświadczenia z racji doskonałego węchu saren i płochliwości tego gatunku.


Słowniczek pojęć:
koza -samica
kozioł ? samiec
koźlę ? sarna w pierwszym roku życia
suknia ? sierść
talerz - biała plama na zadzie
kwiat ? ogon samca
kwiatek ? ogon samicy
cewki ? nogi
parostki ? poroże
guziki ? forma możdżeni
możdżenie ? wyrostki kości czołowych